Netflix onthult baanbrekende documentaire over de ongerepte nalatenschap van Eddy Merckx – een onsterfelijke reis door de geest, spieren en waanzin van de grootste wielerkampioen ooit, die races verslond, rivalen verpletterde en menselijke grenzen herdefinieerde in een meedogenloze zoektocht naar glorie die nog steeds echoot door de bergen, monumenten en mythen van de sport.
Al meer dan een halve eeuw hangt de naam Eddy Merckx als een kolos, gehouwen uit zweet, lijden en suprematie boven het professionele wielrennen. Hij was niet alleen de grootste wielrenner aller tijden – hij was een natuurkracht, een obsessie, een legende die fluisterde door de valleien van de Alpen en schreeuwde over de kasseienchaos van Parijs-Roubaix. En nu, in wat een van de meest verwachte sportdocumentaires uit de recente geschiedenis belooft te worden, bereidt Netflix zich voor om de mythologie te ontrafelen en de mens, de machine en de mythos achter “De Kannibaal” te onthullen.
Merckx: Devourer of Roads, dat later dit jaar wereldwijd uitkomt, belicht de verbluffende opkomst, meedogenloze dominantie en de spookachtige nasleep van een carrière die het DNA van het professionele wielrennen heeft hervormd. Maar dit wordt geen rustige biografische reis door trofeeën en tijdlijnen. Nee, dit wordt een onverschrokken, emotionele uitgraving van een tot het uiterste gedreven ambitie, van een man die de sport volledig opslokte – en nooit echt tevreden was.
De geboorte van een kannibaal
De documentaire begint in Meensel-Kiezegem, België, een rustig dorpje waar Edouard Louis Joseph Merckx in 1945 werd geboren, net toen Europa uit de puinhopen van de oorlog herrees. In zwart-wit archiefbeelden zien we een jongen met een fiets en iets veel gevaarlijkers in zijn ogen dan onschuld: honger.
Zijn ouders hadden een kleine kruidenierswinkel, en de ironie is onontkoombaar: terwijl ze voedsel verkochten om anderen te voeden, groeide hun zoon uit tot een menselijke machine met een grenzeloze honger naar overwinning. Zijn jeugd was niet dramatisch, maar doordrenkt van herhaling, discipline en stille vastberadenheid. Vroege interviews tonen vrienden die Merckx omschrijven als “vreemd” en “bezeten” als hij fietste.
“Ik wilde niet winnen”, zou Merckx later in een voice-over zeggen. “Ik moest wel.”
Vanaf zijn allereerste juniorenraces was het duidelijk dat hij niet alleen snel was, maar ook meedogenloos. Hij viel aan zonder waarschuwing, zonder te wachten, zonder genade. Hij racete niet tegen anderen; hij maakte ze helemaal af.
Dominantie opnieuw gedefinieerd
Naarmate de documentaire overgaat naar Merckx’ professionele tijdperk, wordt de toon donkerder. Aan de hand van betoverende beelden zien we de jonge Belg zich door het peloton snijden als een mes door zijde. Vanaf zijn debuutjaar als prof in 1965 tot zijn pensioen in 1978 behaalde Merckx 525 overwinningen – waaronder vijf keer de Tour de France, vijf keer de Giro d’Italia, één keer de Vuelta a España, zeven keer Milaan-San Remo en drie keer de wereldtitel.
Maar dit zijn niet zomaar cijfers. Netflix’ verhaal, ondersteund door interviews met historici, voormalige rivalen en sportwetenschappers, presenteert elke statistiek als een monument van obsessie. Elke overwinning was geen stap richting voldoening – het was een herinnering dat voldoening nooit komt.
De documentaire bevat huiveringwekkend commentaar van Felice Gimondi, Merckx’ grote rivaal, die ooit zei: “Ik ben in de verkeerde generatie geboren. Zonder Merckx was ik de grootste geweest.” Zijn woorden blijven hangen als een klaagzang over het verlies van talloze andere carrières die gesmoord werden door de schaduw van de Kannibaal.
De bijnaam van Merckx – bedacht nadat een collega-renner had opgemerkt: “Hij wil je niet alleen verslaan; hij wil je levend opvreten” – was niet alleen toepasselijk, maar ook profetisch.
Lijden en opoffering
Een van de meest emotioneel aangrijpende fragmenten speelt zich af tijdens de verslaggeving van de Tour de France van 1969. Nadat hij dat jaar uit de Giro was gezet vanwege een dubieuze dopingbeschuldiging (die later werd ingetrokken), begon Merckx niet alleen hongerig maar ook woedend aan de Tour. Hij reageerde door niet alleen het algemeen klassement te winnen, maar ook de punten-, berg- en combinatietrui. Het was een complete vernietiging van het deelnemersveld, een unieke wraakactie op een sport die zijn puurheid durfde te betwijfelen.
Maar zoals de documentaire vakkundig onthult, had die woede gevolgen.
Oud-verzorger Pierrot De Clercq herinnert zich momenten van diepe bezorgdheid over Merckx’ mentale toestand: “Hij won, en vijf minuten later was hij ongelukkig. Het was alsof hij de overwinningen niet meer voelde. Hij had ze nodig, maar ze gaven hem niets.”
Deze rode draad loopt door de hele tweede akte van de documentaire: Merckx als een man gevangen in zijn eigen verwachtingen, niet in staat om te stoppen met verslinden omdat honger het enige was wat hij ooit gekend had. Een genie, door zijn eigen biologie en psychologie veroordeeld om te blijven klimmen – zelfs nadat hij de top van de sport had bereikt.
Fysieke grenzen en brutaliteit
Merckx was geen onbekende in pijn, en Netflix schuwt de brute realiteit van zijn carrière niet. Kijkers worden geconfronteerd met beelden van de Tour de France van 1975, toen de Franse toeschouwer Nello Breton Merckx tijdens een etappe in zijn lever sloeg. Ondanks de inwendige verwondingen voltooide hij de etappe en de Tour, maar verloor uiteindelijk van Bernard Thévenet.
Misschien nog traumatischer was de crash op de wielerbaan van Blois in 1969, die Merckx de rest van zijn leven met een verdraaid bekken en chronische rugpijn achterliet. “Ik was nooit meer dezelfde,” geeft Merckx toe in de film, zijn stem kalm maar gebroken. “Maar ik moest blijven fietsen. Dat was ik.”
De documentaire combineert medische beelden met racebeelden en laat zien hoe Merckx zijn lichaam tot in den treure bleef afstraffen, waarbij hij breuken en uitputting verhulde met een vastberadenheid die grensde aan waanzin. Dit is geen verheerlijking van taaiheid – het is een grimmige weergave van hoe sport kan eisen dat je je menselijkheid opoffert voor de illusie van onsterfelijkheid.
De man achter de mythe
In zeldzame, hedendaagse interviews opent Merckx met een ingetogen verdriet dat even verhelderend als verwoestend is. Hij praat niet over overwinningen of aantallen. Hij praat over spijt.
“Ik heb veel momenten met mijn kinderen gemist”, zegt hij. “Ik vierde mijn overwinningen niet. Ik ging naar de volgende race. En toen die voorbij was, wist ik niet meer wie ik was.”
Zijn vrouw, Claudine, verschijnt kort en biedt een tedere maar hartverscheurende blik op wat het betekende om naast iemand te leven die verteerd werd door glorie. “Hij werd midden in de nacht wakker en vroeg of er een race was. Zelfs jaren na zijn pensionering. Zijn dromen hielden nooit op.”
Het wordt duidelijk dat Merckx’ grootste strijd niet op de Mont Ventoux of de Stelvio plaatsvond – het was tegen een versie van zichzelf die hij zelf had gecreëerd en nooit zou kunnen verslaan. Een legende die de man in de schaduw stelde.
Een erfenis geëtst in asfalt
Aan het einde van de documentaire wordt de erfenis onder de loep genomen – niet als een gloedvol eerbetoon, maar als een geest die blijft hangen. De naam van Eddy Merckx is nu synoniem met dominantie. Zijn standbeelden staan fier overeind in België. De prestigieuze “Eddy Merckx Award” wordt uitgereikt aan ruiters met uitzonderlijke verdiensten. Maar zelfs hier verzetten de filmmakers zich tegen sentimentaliteit.
Jonge renners worden geïnterviewd. Sommigen noemen hem een inspiratiebron, anderen noemen hem onbereikbaar.
“Het heeft geen zin om Merckx te proberen te zijn”, zegt Remco Evenepoel. “Je zou je ziel moeten opofferen.”
Netflix onderzoekt hoe Merckx’ dominantie een norm zette die nooit geëvenaard kan worden – niet omdat niemand sterk genoeg is, maar omdat de sport zulke pure pijn en pure chaos niet meer toestaat. Het wielrennen van vandaag wordt beheerst door data, voeding en marginale winst. Merckx reed op instinct en woede. Dat tijdperk is voorbij.
Een poëtisch afscheid
De documentaire eindigt niet met een feest, maar met introspectie. Merckx loopt eenzaam over een smalle weg in de Ardennen, een silhouet tegen een grijze lucht. De voice-over is niet groots of heroïsch. Hij is stil en bijna treurig.
“Ze noemden me een kannibaal,” zegt hij. “Maar toen ik ermee stopte, besefte ik dat ik nooit vol zat. En misschien wilde ik dat ook nooit zijn.”
Op dat moment wordt de hele these van de film duidelijk: Eddy Merckx was niet groot omdat hij won. Hij was groot omdat hij niet kon stoppen . Zijn overwinningen waren geen doelen; ze waren symptomen van een diepere kwelling – een honger om te bewijzen, te lijden, te volharden.
Die honger bracht ons de beste wielrenner die de wereld ooit heeft gekend. Maar hij verteerde ook de man achter de mythe.
Epiloog: een waarschuwing en een eerbetoon
Merckx: Devourer of Roads is niet zomaar een documentaire over een kampioen. Het is een meditatie over obsessie, opoffering en de dunne grens tussen grootsheid en zelfdestructie. Het eert Merckx niet door zijn pijn te romantiseren, maar door die te contextualiseren – door ons te laten zien dat legendes niet geboren worden; ze worden opgebouwd uit botten, bloed en eenzaamheid.
Netflix heeft meer gemaakt dan een film. Het heeft een monument gecreëerd – een monument dat niet alleen viert wat Eddy Merckx heeft gedaan, maar ons ook dwingt om onszelf af te vragen: was het de moeite waard?
En in die onbeantwoorde vraag schuilt zijn onsterfelijkheid.
